Tasarım, herhangi bir ürüne estetik katarak, alışılmışın dışına çıkan bir ürün ortaya koyma yeteneğidir. Tasarım başvurusu da bu ürünlerin dış görünüşlerini koruma altına almaya yarar. 2017 öncesinde bu başvuru türü “Endüstriyel Tasarım Başvurusu” olarak anılmakta iken, 2017’de kabul edilen yeni kanun ile “endüstri” ifadesi çıkarılmıştır. Çünkü estetik olarak göze hitap eden ve kanunda belirtilen şartları taşıyan her tür ürün başvuruya konu olabilir.
Sizlere bu yazımda nelerin tasarım başvurusuna konu olabileceğine dair bazı örnekler iletmek isterim. Öncelikle tekstil ürünleri, giysi olarak ya da desen olarak korunabilmektedir. Ayak giysilerinin dış görüntüleri olduğu kadar taban görünümleri de tasarımın konusudur.
Bunun dışında her tür teknoloji ürününün tüketici tarafından görünen kısımları başvuru konusu olabilir. Dekoratif ürünler, aksesuarlar, takılar, oyuncaklar başvuruya konu olabileceği gibi çizgi film karakterleri de tek tek tasarım başvurusunda yer alabilmektedir.
Çocuk parkı alanı oyuncakları, su parkı oyuncakları gibi tasarım başvurularının portföylerini yürütebildiğimiz gibi bir mağazanın dış ve iç yerleşiminin de başvuruya konu olduğu durumlar olabilmektedir. Bu tarz somut ürünlerin de yanında web sitesi ara yüzleri, telefon uygulaması ara yüzleri gibi bilgisayar programlarının tüketiciye sunulan son halleri de tasarımın konusu olabilmektedir. Tasarım başvuru konusuna giren bir ilginç örnek de araba lastiklerinin yüzeyindeki desenlerdir. Bu konuda da oldukça fazla deneyim ettiğimiz başvuru yapılmıştır.
Eser kapsamına giren ürünler hem tasarım başvurusuna konu olabilmekte hem de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince doğal olarak korunmaktadır. Örneğin heykeller için tasarım başvurusu yapılabilmekte iken aynı zamanda ilgili ürün bir sanat ürünü olduğu için Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan kaynaklı olarak ürünün doğal bir koruması da bulunmakta ve taklit durumunda hem Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında hem de eser koruması kapsamında işlem yapılabilmektedir.
Kamuya sunuştan itibaren 3 yıl süre ile tescilsiz tasarım koruma imkanı bulunmakta olsa da çok kısa ömrü olan sezonluk tasarımlar hariç her tür ürün için ayırt edici bir tasarım çalışması yapıldı ise bu ürünlerin koruma altına alınması, verilen emeğin karşılığının alınması bakımından büyük önem arz eder. Bu nedenle eğer bir tasarımcı iseniz ya da şirketinizde ürünleriniz için tasarım yapan kişiler ile çalışıyor iseniz ortaya çıkan kendine özgü, farklı ürünlerinizi bu 25 yıllık korumadan mahrum etmemelisiniz.
