AVRUPA PATENTLERİ VE TÜRKİYE GEÇERLİLİĞİ

5 Ekim 1973 tarihli Avrupa Patentlerinin Verilmesine İlişkin Sözleşme olarak da bilinen Avrupa Patent Sözleşmesi, Avrupa Patent Organizasyonunu kuran ve Avrupa patentlerinin verildiği özerk bir yasal sistem sağlayan çok taraflı bir antlaşmadır. Nisan 2023 itibarı ile güncel üye sayısı 39 olan bu sözleşmeye Türkiye, 1 Kasım 2000 tarihinde katılmıştır. Genel olarak Avrupa Birliği ile karıştırılabilen bu sistem, Avrupa Birliği sisteminden ayrı ,  bölgesel bir patent sistemidir. Türkiye’nin AB üyesi olmaması sebebi ile Avrupa Patent sistemine dahil olmadığı gibi bir yanılgı yaşanabilmektedir. Oysa ki bu sistem patent işlemlerinin tek bir ofis nezdinde tamamlanmasını sağlayan Avrupa Birliği’nden bağımsız bir patent sistemidir. Avrupa Patentinin Avrupa Birliği ülkelerinde topluca geçerliliğinin sağlanabilmesi için ise sonradan Birlik Patenti yani Unitary Patent sistemi yürürlüğe girmiştir.

Avrupa Patent sistemi üye ülkeleri ve üyelik tarihleri aşağıdaki listede verilmiştir. Bu ülkelerden ayrı olarak uzantı ülkeler (extension states) ve geçerlilik ülkeleri de (Validation states) bulunmaktadır.

Bu yazıda Türkiye’nin Avrupa Patent sistemi içindeki yerine değinmek isteriz.

Türkiye, yukarıda da belirtildiği gibi Kasım 2000’de sisteme dahil olan bir üye ülke durumundadır. Yani Türkiye’de ikamet eden, Türk vatandaşı bir Avrupa Patent vekili, Avrupa Patent başvurusu yapabilmektedir. Elbette söz konusu vekilin Avrupa Patent Ofisi nezdinde vekillik sınavlarını tamamlamış olması gereklidir. Avrupa Patent Sözleşmesi üyesi olmayan bir ülkede yer alan kişi veya firmanın, Avrupa Patent başvurusu yapabilmesi için Avrupa Patent sözleşmesi üyesi olan ülkelerden birinde görev yapan bir Avrupa Patent vekili ile çalışması gerekmektedir. Dolayısı ile Avrupa Patent Sözleşmesi üyesi durumunda olan Türkiye’de yer alan Avrupa Patent vekilleri bu başvurularda temsilci olarak atanabilmektedirler.

Başvuru yapıldıktan sonra merkezi Almanya’da bulunan, Avrupa Patent Ofisi’nde yer alan incelemeciler, başvuruyu incelemekte ve araştırma, inceleme raporlarını düzenlemektedirler. Başvurunun belge alışına kadar tüm aşamalar Avrupa Patent Ofisi (EPO) nezdinde yürütülmektedir. Avrupa Patenti için belge kararı çıktıktan sonra başvuru sahibinden üye ülkeler arasında seçim yapması istenir. 39 ülkenin tamamında buluşun geçerli olması ciddi bir maliyete neden olduğundan, başvuru sahibi buluşunun ticarileştirilmesi açısından en çok potansiyeli olan ülkelere yönelmelidir. Bu aşamada yeni uygulamaya göre Avrupa Birliği ülkeleri tek bir ülke gibi tercih edilebilmekte ve buluş Avrupa Birliği ülkelerinde geçerli hale gelebilmektedir. Bu seçeneği bir başka yazımızda ele almak isteriz.

Avrupa Patenti’nin geçerli olması istenilen ülkeler tercih edildiğinde, ilgili ülkelerin mevzuatına göre belge almayı hak kazanan Avrupa Patenti’nin tarifname metninin tamamı ya da bir kısmı geçerli kılınması istenen ülkenin diline çevrilir.

Aşağıdaki listede bu çeviri gereksinimleri ülkelere göre detaylı olarak gösterilmiştir. Örneğin Belçika, İsviçre gibi ülkelerde ek bir çeviri ihtiyacı bulunmazken Türkiye’de Avrupa Patentinin geçerli olabilmesi için belge alan tarifname metninin tamamının Türkçe’ye çevirisi gereklidir.

Buluşunu Türkiye’de korumak isteyen patent sahipleri, Avrupa Patenti’nin belge kararının yayımından itibaren 3 ay içinde tarifname metninin Türkçe çevirisi ile Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuruda bulunmalıdırlar. Elbette mevzuat gereği yabancı başvuru sahiplerinin bu işlemi  yapabilmesi için Türk bir vekilin atanması zorunludur.

Doğrudan ulusal doğrulama için çeviri gereklilikleri

Çevirisi yapılan tarifname metninin Türkiye’de doğru bir korumaya sahip olması için orijinal metne sadık kalınması oldukça önemlidir. Daha sonra buluşla ilgili iltibas yaşanması halinde, çeviriden kaynaklı hatalar mahkeme nezdinde sorunlara yol açabilmekte ve düzeltilmesi ek külfete yol açmaktadır. Dolayısı ile hem hak kaybına neden olmadan doğru zamanda işlem yapılabilmesi hem de çeviriden kaynaklı sorun yaşanmaması için tecrübeli Türk vekillerle çalışılması oldukça önemlidir. Zamanında ve kaliteli çeviri ile geçerliliği sağlanan Avrupa Patentleri, uluslararası başvuru tarihinden itibaren 20 yıl süresince tıpkı ulusal bir Türk patenti ile aynı haklarla başvuru sahibini korumaktadır.